Σχολιασμός θεμάτων Χημείας ( Πανελλαδικές Ιούνιος 2021 )

 ... και έτσι μετά από μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά φτάσαμε στην εξέταση της Χημείας σε επίπεδο πανελλαδικών εξετάσεων.

Μερικά λόγια για τα θέματα.

A1

Πολύ εύκολο … ούτε λάθος δεν σε αφήνει να κάνεις μιας που η μοναδική επιλογή που αντιστοιχεί στην τιμή l = 1 του τροχιακού p υποστιβάδας βρίσκεται την επιλογή (β).

Α2

Πολύ εύκολο … μια ματιά στο ερώτημα Α3 που τέθηκε στις επαναληπτικές του 2020 για το παλαιό σύστημα δείχνει την αλλαγή διάθεσης της θεματοδοσίας.

Α3

Πολύ εύκολο … θεμελιώδης γνώση.

Α4

Πολύ εύκολο … θεμελιώδης γνώση.

Α5

Πολύ εύκολο … θεμελιώδης γνώση.

Β1

Θεμελιώδεις γνώσεις ηλεκτρονιακής δόμησης και Π.Π και ( στο β) βασικές γνώσεις στις περιοδικά μεταβαλλόμενες ιδιότητες.

Β2

Θέμα μέτριας δυσκολίας που απαιτεί την κατανόηση της επίδρασης της αρχής LC σε ιοντικές ισορροπίες.

Β3

Έξυπνο θέμα που «ξεκλειδώνει» αμέσως όμως μετά την διαπίστωση του «υδρογονοειδούς της υπόθεσης».

Β5

Έξυπνο θέμα δεν απαιτεί όμως υπέρβαση δυνατοτήτων από τους μαθητές. Η αναφορά στους ( αδιάφορους δεσμούς Η ) δεν θα επηρεάσει την βαθμολόγηση εκτός εάν η απάντηση βασίζεται αποκλειστικά σε αυτούς.

Γ1

Κλασική «εισαγωγική» άσκηση στην ογκομέτρηση. Η μοριοδότηση αδικεί τη μελέτη του ΡΔ στο μέσο της ογκομέτρησης στο οποίο αντιστοιχεί πολύ δουλειά αλλά λίγα μόρια.

Γ2

Η προφανής συνέχεια του θέματος Γ2. Κλασικότατο.

Γ3

Η «εργαστηριακή» ολοκλήρωση της μελέτης της ογκομέτρησης δεν θα μπορούσε να καταλήξει πουθενά αλλού εκτός από την επιλογή του καταλληλότερου δείκτη. Έχω μια μικρή ένσταση προς τους προτεινόμενους δείκτες. Η περιοχή αλλαγής χρώματος της βρωμοκρεσόλης ( pKa = 6,4 ) «πιάνει» ( έστω και κατ’ ελάχιστο ) την βασική περιοχή με αποτέλεσμα κάποιοι μαθητές να μπουν στον πειρασμό της εύρεσης της τιμής του pH στο ισοδύναμο σημείο. ( έχουν δει άλλωστε πολλά τα μάτια τους την τελευταία διετία ). Αυτοί – έμμεσα – τιμωρήθηκαν με την απώλεια χρόνου. Η δοκιμαστική βαθμολόγηση στα Β.Κ. προσπερνά το συγκεκριμένο σημείο με τη διαπίστωση ( απλά ) της αλκαλικότητας του δ/τος και την αιτιολόγηση της ( «υδρόλυση Α-» ).

Η χρήση υποθετικών δεικτών δεν θα δημιουργούσε πρόβλημα ( κατά το «εχθρός του καλού το καλύτερο» )

Γ4

Αρκετή δουλειά , λίγα μόρια. Θα πρέπει να φαίνεται ότι τα δύο ιόντα ( Α- και ΒΗ+ ) έχουν ίσες αρχικές συγκεντρώσεις ώστε η σύγκριση των ποσοτήτων Η3Ο+ και ΟΗ- να γίνει μέσω των Κa/b των συζυγών μορφών.

Γ5

Πρώτο «αγκάθι» ωστόσο η μοριοδότηση προστατεύει εν μέρη τους μαθητές. Δεκτή και η απάντηση ότι κατά την εξουδετέρωση προστίθενται ιόντα Η3Ο+ και ΟΗ- που μετατοπίζουν τον αυτοϊοντισμό του νερού προς τα αριστερά ( εξώθερμη ) άρα αυξάνουν την θερμοκρασία. 

Δ1

Κλασική μελέτη αμφίδρομης αντίδρασης. Για 1^η φορά στις οδηγίες διόρθωσης , η απόδοση βρίσκεται ΕΠΙΣΗΜΩΣ από τον βαθμό μετατροπής του ελλειμματικού αντιδρώντος ( βρίσκεται ως 3x/n και όχι ως 2x/(2n/3) ) όπως βέβαια γίνεται και στις μισές ασκήσεις του Study4exams. Τα λέγαμε …

( το link με τις προτεινόμενες λύσεις της ΚΕΕ δεν έχει ανάβει από εμένα οπότε δεν μπορώ να δεσμευτώ για το χρονικό διάστημα που θα είναι ενεργό ).

Δ2

Η λογική συνέχεια του Δ1 με απίστευτα γενναία μοριοδότηση. Θα μπορούσε να έχει 2 μόρια λιγότερα.

Δ3 – α

Εύκολο – γενναία μοριοδότηση.

Δ3 – β

Δυσνόητη η έκφραση του « μέγιστου ρυθμού μεταβολής της [CO2] ». Οι μαθητές πρέπει να καταλάβουν ότι το δεδομένο της αντίδρασης αφορά τη χρονική στιγμή 0 και δίνει τη ταχύτητα της αντίδρασης 1 που είναι συνεχώς σταθερή ως μηδενικής τάξης. Έχω όμως την αίσθηση ότι αρκετοί το απάντησαν «ενστικτωδώς» και κατέληξαν στο u1 = 0,4. Το καλό είναι ότι οι τιμή της Kc ( ίση με 1 ) προστάτευε τους μαθητές που με «πασαλείμματα» έφταναν στις τιμές k₁ και k₂. Αυτή είναι η αίσθησή μου … περισσότερα μετά τη βαθμολόγηση στην οποία κρατάω στατιστικά ανά ερώτημα.  

Δ3 - γ

Βρίσκω ( ειλικρινά ) ακατανόητη την εμμονή σε αυτή τη χημική ισορροπία η οποία γκρεμίζει ( μιας δεν ισχύει τίποτα από τα γνωστά ) όσα προσπαθούμε με κόπο να εμπεδώσουν οι μαθητές κατά την διδασκαλία της αρχής LC. Θεωρώ «μέγα ατόπημα» να θέτεις θέμα στις αμφίδρομες αντιδράσεις που το δεδομένο της εκφώνησης δεν μπορεί να ισχύσει και να απαιτείς από τους μαθητές να απαντήσουν « … η αντίδραση γίνεται μονόδρομη…». Η άσκηση 55 του σχολικού βιβλίου ( που είναι βεβαίως εκτός ύλης ) δεν περιγράφεται τυχαία μέσω της σταθεράς Kp ( και όχι της Kc ). Μια συζήτηση με πανεπιστημιακούς για τη συγκεκριμένη αντίδραση θα σας πείσει …

Ο τρόπος που μπορεί να γίνει η πίεση ίση με την μισή της αρχικής είναι :

Στην ΧΙ έχουν μείνει 1 mol από κάθε ένα συστατικό :

          CaCO3 (s) <=> CaO (s) + CO2 (g)

XI  :        1                      1               1

Διατ :                                              -1

Α/Π :    -1                     +1              +1      ( πλήρης αναίρεση )

ΧΙ' :        0                      2                1

Στη κατάσταση αυτή ( όπου Pαρχ = Pτελ ) αφαιρούμε την μισή ποσότητα αερίου ( 0,5 mol CO2 ) χωρίς όμως να έχουμε μετατόπιση προς τα δεξιά ( αφού πλέον δεν υπάρχει CaCO3 για να αντιδράσει ) :

 CaCO3 (s) <=> CaO (s) + CO2 (g)

XI  :        0             2              1

Αφαίρεση 0,5 mol CO2

Μ :          0            2              0,5

οπότε η πίεση γίνεται ίση με 1/2 Pαρχ έχοντας συνολικά αφαιρέσει ( 1 + 0,5 ) mol CO2.

Ωστόσο η απόδοση μορίων του συγκεκριμένου ερωτήματος προστατεύει τον μαθητή. Η εύρεση των 0,5 mol CO2 που απαιτούνται για να γίνει η πίεση ίση με τη μισή της αρχικής και η αναφορά ότι σε αυτή την ισορροπία παρατηρείται πλήρη αναίρεση της θέσης ισορροπίας , μπορεί να δώσει έως και το 60 - 80 % των μορίων που αντιστοιχούν στο ερώτημα.

 

Μερικές "τεχνικές" παρατηρήσεις στο διαγώνισμα των πανελλαδικών :

• Για 1η φορά βλέπουμε μια διδακτική ενότητα ( Ωσμωτική πίεση ) να μην περιλαμβάνεται καθόλου στο διαγώνισμα των πανελλαδικών. Get used to ... ( + redox + organic )

Περιμένω "στη γωνία" όλους αυτούς που θέλουμε να γίνουμε "Κύπρος" και πρότειναν συνεχείς            αυξήσεις στην εξεταζόμενη ύλη. Ελπίζω σε θετική εξέλιξη στο θέμα Covid αλλά προετοιμαστείτε         για ολοκλήρωση της ύλης την προηγούμενη ημέρα των εξετάσεων. Εκτός εάν είσαι "μάγος"                  ( μερικοί  ήδη δηλώνουν μαθητευόμενοι μάγοι ) και βγάζεις την ύλη τον Γενάρη. Εις το επανιδείν ... 

• Έλειψαν σε κανέναν τα Σ/Λ ; ( σε εμένα καθόλου )
• Πολύ απλό αριθμητικό μέρος που επέτρεπε στους μαθητές να εστιάσουν στην χημική περιγραφή των ζητούμενων φαινομένων. Ε Π Ι Τ Ε Λ Ο Υ Σ.  
• Ε Π Ι Τ Ε Λ Ο Υ Σ ερωτήματα to the point χωρίς περιττές σάλτσες και λεκτικές υπερβάσεις. Εάν δε τα ερωτήματα του Δ3 είχαν τεθεί πάνω σε μια άλλη ισορροπία θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια πολύ καλή θεματοδοσία.

Τελικά ήταν εύκολα ή δύσκολα ; Εγώ δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτό το ερώτημα. Ζήσαμε μια χρονιά "τρελή" σε κάθε περίπτωση. Έχω κάνει μάθημα δια ζώσης περίπου δύο ( 2 ) μήνες και όλα τα υπόλοιπα διδάχθηκαν διαδικτυακά. Μετά το Πάσχα είχαμε κρούσματα στο σχολείο και οι μαθητές της Γ επέλεξαν να προστατευτούν απέχοντας από το σχολείο και κάθε ομαδική δραστηριότητα.

Καλά αποτελέσματα ... θα τα ξαναπούμε με την ολοκλήρωση της βαθμολόγησης με τα στατιστικά ανά θέμα.